Als jouw kind een huisdier mist

Deze week is het dierendag en wie weet loopt er bij jullie thuis wel een lieve hond of kat rond of wordt er veel geknuffeld met de cavia of het konijn, hoe fijn! Voor kinderen kunnen huisdieren heel veel betekenen. En ja, dat houdt ook in dat als het dier overlijdt, daar veel verdriet om kan zijn.

 

Het was toch maar een hond?

Eerlijk gezegd denk ik dat dat verdriet nog wel eens onderschat wordt want het ‘was toch maar’ een hond? Of konijn? Maar vergis je niet, vaak zijn kinderen thuis opgegroeid met het dier. En wie weet was jullie hond er wel eerder en werd je kind later geboren. Dan weet je kind niet anders dan dat het huisdier er was en voelt de leegte enorm groot.

 

Mag jouw kind verdrietig zijn?

Stel dat we tegen kinderen inderdaad zeggen “Ach joh, het was maar een hond, over een tijdje zoeken we een andere uit”. Weet je wat we dan eigenlijk zeggen? Je mag niet verdrietig zijn. Jouw verdriet om de hond mag er niet zijn. Niet huilen, sterk zijn en verder gaan. Wil je een spelletje doen op de Playstation? Is dit wat we werkelijk willen? Dat je kind niet mag huilen om het lieve dier waar niet meer mee geknuffeld kan worden?

 

Kinderen maken vaak met het overlijden van een huisdier de dood voor het eerst mee 

Het overlijden van een hond, kat, konijn, cavia of welk huisdier ook, is vaak de eerste keer dat een kind de dood van dichtbij meemaakt. En dat kan enorm heftig zijn wat veel gevoelens van verdriet teweeg kunnen brengen. Maar niet alleen dat, ook het besef dat een leven zomaar kan stoppen, maakt diepe indruk. Want vanmorgen zag het kind het konijn nog vrolijk door het hok huppelen, vanavond ligt het konijn levenloos in het stro. Dat kan heel moeilijk zijn om te bevatten. Het is dus goed om dit te beseffen en om dit serieus op te pakken. Het wegwuiven of er laconiek over zijn, maakt dat je kind zich niet begrepen en gehoord voelt. Wat doe je dan vooral wel?

 

Deze 7 tips helpen kinderen hun verdriet om het dode huisdier lichter te maken

Ik deel hier graag enkele tips die je op weg zullen helpen als bij jullie (net) een huisdier overleden is. 

1) Wees altijd eerlijk: vertel bijvoorbeeld dat de hond erg ziek is en naar de dierenarts moet voor een spuitje. Vaak zeggen wij als volwassenen dat we het dier laten inslapen, maar dat is bij kinderen niet verstandig om te zeggen. Kinderen weten niet het verschil tussen slapen en inslapen en voordat je het weet denkt je kind dat de hond weer wakker wordt. Of nog erger: je kind is zelf bang om te gaan slapen en niet meer wakker te worden.
Het is voor het verwerkingsproces wel belangrijk dat (indien mogelijk) je kind het overleden dier ziet. Dat klinkt misschien wat vreemd, maar dat maakt het voor het kind wel helder; het weet en ziet dan werkelijk dat het dier dood is. 

2) Benoem het zoals het is: het dier is of gaat dood. Gebruik ook gerust het woord ‘dood’ omdat kinderen dat woord ook echt snappen. Dat wij het ‘overlijden’ noemen is natuurlijk altijd prima, maar kinderen hebben daar geen beeld bij. Het is ook goed te checken bij je kind of het weet wat dood zijn is. Als je kind nog erg jong is, begrijpt het dat misschien nog niet zo goed of het is voor het eerst dat hij of zij meemaakt wat dood zijn is. Je kunt uitleggen dat de adem gestopt is, dat daardoor het lichaam koud is geworden, dat eten niet meer kan en lopen ook niet. En eenmaal dood wordt nooit meer levend, het dier komt niet meer levend terug. 

3) Lees samen een boek over een dood dier: het kan heel fijn zijn om met je kind een (prenten)boek te lezen om het extra te helpen begrijpen wat dood zijn is. Voor de allerjongsten is ‘Kikker en het vogeltje’ een aanrader, maar ook ‘Woezel en Pip - Dag lief muisje’ en ‘Derk das blijft altijd bij ons’

4) Teken of knutsel iets samen: creatief uiting geven aan verdriet helpt bij het verwerken. Kinderen willen graag iets doen of maken, dat geeft in alle machteloosheid en verdriet onbewust het idee van controle over de situatie. Dus iets tekenen of knutselen is absoluut heel fijn voor kinderen, waarbij het hen helpt om hun gevoelens spelenderwijs vorm te geven. Ook geeft het ruimte om er samen op een luchtige manier over te praten. En dat tezamen zorgt ervoor dat er ook weer ruimte en rust kan ontstaan in het hoofd van je kind, want waar het onbewust mee bezig is, kan het door iets te maken loslaten. Als je kind als iets ouder is, laat het dan een mooie kaart maken of kopen en daar iets inschrijven voor het dier.

5) Wat gaat er met het overleden dier gebeuren: wordt het begraven, gecremeerd of blijft het bij de dierenarts? Voel aan in hoeverre je dit met je kind overlegt, maar wat je beslissing ook zal zijn wat jullie het het overleden dier gaan doen: betrek je kind er zoveel mogelijk bij. Kijk bij elke optie wat je ook kiest, hoe het kind daar een bijdrage in kan leveren. Kan je er een ritueel van maken met bijvoorbeeld een tekening of knuffel die meegaat met het dier? Plan je thuis een kort afscheidsmoment? Voor kinderen is het erg belangrijk dat je een afsluiting creëert.

6) Maak thuis een herinnerplekje: kies samen een foto uit en lijst deze in, leg er iets bij dat jullie aan het dier doet denken en zet er een kaarsje bij. Laat je kind iets tekenen of knutselen wat er ook bij kan. Vaak hoor ik ook dat kinderen het fijn vinden om (ook) een herinnerplekje op hun kamer te maken. Je merkt vanzelf of jouw kind dat ook wil, je kunt het altijd voorstellen. En je merkt ook vanzelf hoe lang het er mag blijven staan. Ruim het in ieder geval nooit op zonder overleg.

7) Deel het in de klas: kinderen voelen vaak enorm de behoefte om het te delen met vriendjes om hun heen, maar ook in de klas. Vraag wat je kind fijn vindt en stem dit af met de juf: mag je kind een foto meenemen om te laten zien en er even over te vertellen? Op veel scholen is er ’s morgens of wekelijks een kringgesprekje, dat is vaak een fijn moment. Maar kijk en voel samen waar je kind behoefte aan heeft. Niets moet, alles mag. 

 

Ik hoop dat ik je met deze tips op weg heb kunnen helpen om je kind te helpen in het verdriet om het lieve huisdier dat is overleden. En we zouden hier ongetwijfeld nog meer bij kunnen bedenken, maar deze helpen je vast en zeker een heel eind op weg. 

 

Is jullie huisdier al een tijdje geleden overleden en is je kind daar nog geregeld verdrietig om? 

Dan zitten er ook vast wel tips bij die je kind houvast kunnen geven. Het is niet aan tijd gebonden om er al dan niet iets mee te doen samen. Gemis kent immers geen tijd, het gemis voel je in het hier en nu. En dat verdient alle aandacht. 

 

Aandacht voor de gevoelens is het allerbelangrijkste 

Het allerbelangrijkste is dat er aandacht is voor de gevoelens die kinderen hebben er en dat dat heel normaal is. Hoe lang of hoe kort het overlijden ook geweest is. Want hoe zou je de allerliefste levende knuffel die nu overleden is, nìet kunnen missen??