Durf jij verdrietige kinderen te vragen hoe het gaat?

Het is alweer even geleden… Ik kom net de school binnen voor een afspraak met een groepje kinderen en zie haar in de gang lopen met haar klasgenootjes. Ze komt recht op mij af en lacht, de rugtas bungelend aan haar arm. Klaar om naar huis te gaan, want ze is vrij. Maar daar waar andere kinderen onbezorgd en vrolijk thuiskomen, wat ranja drinken en dan met vriendjes gaan spelen, is het voor dit meisje alles behalve onbezorgd en vrolijk: kort geleden overleed haar vader. Plotseling. Zomaar. Geen ziekte, geen afscheid kunnen nemen, niks van dat alles. Ineens had dit lieve meisje en haar zusje geen vader meer. Niet te bevatten.

Troostende kleurplaten

Omdat ik beide meisjes goed ken, had ik hen 'via via' mijn troostende kleurplaten (zie homepage als je ze gratis wilt downloaden ;) gegeven net na het overlijden. Mijn idee was dat ze er in die eerste dagen mee aan de slag konden gaan als ze dat wilden. Wie weet konden ze er eentje bij de kist van papa neerleggen. Ik had er een mooi pakketje van gemaakt en er een kaartje bij geschreven, voor ieder eentje. Ik probeerde me enigszins voor te stellen hoe intens groot het verdriet en gemis zou zijn, maar vooral hoe groot het ongeloof moest zijn. Ik wilde graag iets doen, laten weten dat ik aan ze dacht, dat gevoel herken je misschien wel. En zo kwamen de kleurplaten bij de meisjes terecht met ook een kaartje voor hun moeder die ik geregeld spreek op school. 

“Hoi juf Marieke!” Ik kijk in haar grote lichtblauwe ogen, groet haar en ga door mijn knieën om vol aandacht met haar te kletsen. Er is heel wat geroezemoes en drukte van de naar huis gaande kinderen om ons heen hier in de gang. Ze vertelt eerst voluit over het leukste op school (“buiten spelen!”) en ik vraag daarna "Hoe is het met jou vandaag?" Ze kijkt me aan en ik vertel dat ik had gehoord over het verdrietige verhaal van haar vader die nu dood is. Omdat kinderen het woord 'overleden' vaak niet begrijpen, gebruik ik het woord 'dood'. Dat is ook zoals ze het zelf benoemen. "Je bent vast heel verdrietig" zeg ik. Ze knikt en zegt zachtjes "ja". Dan zie ik dat haar ogen oplichten: de kleurplaten schieten haar tebinnen en vertelt ze dat ze de engel voor papa ingekleurd heeft. "De andere ga ik ook nog doen". Dan trekt haar vriendinnetje haar aan de mouw van de jas mee en rennen ze samen naar buiten “Doei!!”.

Durf jij te vragen?

We voelen ons vaak toch ongemakkelijk om verdrietige kinderen te vragen hoe het gaat. Het is geen onwil, maar meer dat we ons afvragen of we wel het goede zeggen. Of misschien onbewust bang om iets te horen wat we lastig vinden om op te reageren of bang dat het kind gaat huilen. Vaak hoor ik “Ik heb toch maar niets gevraagd, ze leek op dat moment net zo vrolijk. Dan roer ik misschien iets aan…” 

Ik begrijp dat helemaal, want natuurlijk heb ik die gedachtes ook wel eens. Maar het kan ook omgekeerd: uit ervaring weet ik inmiddels dat het kind zelf bang kan zijn dat er nooit (meer) naar gevraagd wordt. Of teleurgesteld is. Zoals een jongetje in mijn praktijk onlangs zei “niemand vraagt meer naar opa die dood”. Ik bedoel maar. 

Weet je wat erger is? 

Niet vragen. Want niet vragen betekent dat het verdriet er niet is. Je hebt het er immers niet over, dan is het er toch ook niet? Hiermee geven we onbewust het signaal af dat het verdriet onbelangrijk is, dat het er niet toe doet. Maar dat doet het wel degelijk, toch? En als we willen dat verdrietige kinderen zich kunnen uiten in alles wat ze voelen, dan mag dat beginnen bij ons. Om het het taboe van niet vragen te doorbreken. Dat het heel gewoon is om over verdriet te praten. Want niet vragen of het er niet over hebben, is naar mijn idee te gemakkelijk. En dat geldt overigens niet alleen bij kinderen, maar ook voor volwassenen die een verdrietige tijd meemaken, maar dat even terzijde. 

We hoeven niet bang te zijn

Kinderen geven zelf feilloos aan wat ze aan je kwijt willen en wat ze aankunnen. Ik stel me altijd voor dat zij die verdriet hebben, het het moeilijkst hebben. Niet ik die de vraag stel. Het meisje die haar vader mist bijvoorbeeld, dat is pas erg. De stoel die leeg is aan tafel, geen geknuffel meer, niet meer samen op de trampoline. Laten we het verdrietige kind belangrijker maken dan onszelf. Wij gaan straks “gewoon” weer naar huis. Voor dit meisje is niets meer gewoon en wordt het nooit meer zoals het was.

Met onze liefdevolle aandacht voor verdrietige kinderen zoals haar, maken wij het verschil. Een lichtpuntje in haar dag, want jij zag haar echt. Dus laten we gewoon durven vragen. 

Lees hier 5 luchtige tips om je op weg te helpen om kinderen te vragen hoe het met ze gaat

Heb je vragen naar aanleiding van dit blog of loop je ergens tegenaan wat je lastig vindt? Neem dan contact met mij op, ik ben er graag voor jou!